زعفران وحشی چیست؟

زعفران کوهی یا وحشی (جوقاسم)

اگر تا به حال برای خرید زعفران نگین یا زعفران سرگل و یا زعفران دسته و دخترپیچ از فروشگاه زعفران مارکت اقدام کرده باشید با انواع زعفران آشنا شده باشید ولی زعفران کوهی یا وحشی را نشنیده باشید. به طور کلی دو نوع زعفران در خانواده زنبقیان شناسایی شده اند. یکی زعفران معمولی و دیگری زعفران وحشی یا کوهی یا جوقاسم می باشد. اگرچه هر دو به نام زعفران شناخته می شوند و از نظر ظاهری شباهتهایی دارند اما تفاوتهای زیادی هم با هم دارند که مهمترین آن در خصوصیات و ویژگیهای دارویی این دو گیاه است.

زعفران وحشی در چه مناطقی می روید؟

زمین مناسب برای کشت زعفران و نقاط مستعد رویش آن معمولا در مناطق شرقی و کویری ایران مانند خراسان رضوی و جنوبی و شهرهای گناباد و قائنات و تربت حیدریه و کرمان و یزد است. اما رویشگاه اصلی زعفران وحشی یا کوهی درمناطق غربی ایران مانند استان های همدان، ایلام، زنجان، کرمانشاه و کردستان و چهارمحال بختیاری می باشد. به طور کلی رویشگاه اصلی این گیاه مناطق زاگرس و زمینهای پر سنگ دامنه کوه می باشد. در دانشنامه آزاد این زعفران به نام زعفران جوقاسم شناخته شده است.    

ویژگی های ظاهری زعفران وحشی یا جو قاسم

اندازه این گیاه خودرو بسیار کوتاه است و ارتفاعش بین ۵ تا ۱۵ سانتی‌متر است، پیاز این گیاه توپر و نسبتاً بزرگ است و ظاهر کروی و پوشیده از رشته‌های انبوه درهم و مشبک دارد و دارای حفره‌های کشیده و باریکی است. برخلاف زعفران معمولی که کلاله آن مصرف می شود؛ پیاز این گیاه بر خلاف پیاز زعفران قابل خوردن است. ساقه گیاه کوتاه بوده و اندازه ارتفاعش از ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر متغیر است، برگ‌هایش پس از ریختن گلبرگ ها پیدا می‌شوند. برگ های این گیاه تقریبا دراز است و به پهنای ٫۵. الی ۲ میلی‌متر می باشد. حاشیه این برگ ها زبر می باشد.

رنگ گل‌های این گیاه آبی متمایل به بنفش، بنفش یاسی کم رنگ و در برخی مواقع کاملاً سفید است که بسیار به گل زعفران معمولی شبیه است و به همین دلیل به زعفران کوهی یا وحشی نامیده شده است.

خواص زعفران وحشی در سلامتی بدن

همه گیاهان دارویی چه آنهایی که در طبیعت به صورت خودرو می روید که به آنها عبارت وحشی را به کار می بریم و چه آنهایی که توسط انسان کشت و برداشت می شود دارای خواص دارویی است که در سلامت انسان نقش مهمی را دارا هستند. در مجموع از گیاهان دارویی علاوه بر کاربردهای درمانی، برای معطر کردن غذاها و دسرها و طعم و بوی غذا می توان استفاده کرد. اگرچه گیاهان دارویی کالری کمتری نسبت به مواد پروتئینی به غذا اضافه می کنند، اما به سلامت جسم و جان انسان کمک بسیاری می کنند. خواص زعفران را در مقاله های جداگانه خواص زعفران برای درمان پوست،  تاثیر زعفران بر روی دیابت، خواص دمنوش زعفران،نقش عفران در درمان کم خونی، تاثیر زعفران بر رشد و سلامت موها و درمان افسردگی با استفاده از زعفران برشمردیم.

زعفران کوهی هم به دلیل وجود عناصر مختلف یک گیاه دارویی بسیار موثر می تواند باشد. زعفران کوهی از انواع ویتامین‌ها، پروتئین، فسفر و مقدار کمی آرسنیک تشکیل شده که در درمان موثر است. در گذشته برای اینکه از گیاهان دارویی در سبد غذایی خانوارها استفاده بشود معمولا به غذا و یا به نان افزوده می شده تا به صورت مرتب در سفره غذایی خانواده موجود باشد. بدین ترتیب علاوه بر مصرف آسان یک گیاه دارویی که در بعضی از اوقات مزه شیرینی برای انسان نداشته باشد، به راحتی مصرف شده و هم به سلامت اعضای خانواده کمک می کرده است.

زعفران کوهی در درمان بیماری های قلبی و عروقی

علت اصلی مرگ‌ و میر در ایران و بسیاری از کشورهای جهان بیماری های قلبی عروقی است. شایع‌ترین نوع بیماری قلبی در ایران، بیماری عروق کرونر (CAD) است که می‌تواند منجر به سکته قلبی شود. با تغییر سبک و روش زندگی، بیماری‌های قلبی نیز در اکثر سنین به زندگی مردم راه پیدا کرده‌اند و هرساله افراد زیادی بر اثر بیماری‌های قلبی جان خود را ازدست‌داده و یا با عوارض ناشی از آن گلاویز هستند. تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها که به تصلب شرایین معروف است می‌تواند به عروق خونی و عضله قلب آسیب برساند. تجمع چربی باعث باریک یا مسدود شدن رگ‌های خونی شده که درنهایت پیامدهایی نظیر درد قفسه سینه و سکته قلبی را به دنبال دارد.

امروزه برای درمان این بیماری از روشهای مختلفی استفاده می شود. بخشی از عوارض بیماری قلبی و عروقی با استفاده از داروهای شیمیایی برطرف می شود. با استفاده از این داروها بسیاری از بیماری‌های مربوط به قلب و عروق تسکین می یابد. اما همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. گیاه زعفران کوهی از جمله گیاهان دارویی است که به خاطر داشتن عناصر مختلف تاثیر خوبی بر روی عملکرد قلب و شریانهای خونی داشته باشد. زعفران کوهی می‌تواند باعث بازتر شدن شریانهای خونی می شود و در نتیجه به گردش خون کمک کرده و با بهتر شدن سوخت و ساز بدن منجر به کاهش آمدن فشار خون می‌شود. در هر صورت مصرف بیش از حد یک دارو یا گیاه دارویی بایستی زیر نظر متخصص و کارشناس دارویی باشد.

درمان بیماری روماتیسم با مصرف زعفران کوهی

روماتیسم یا همان بیماری آرتریت روماتوئید که به صورت RA نوشته می شود، یک بیماری التهابی مزمن است که نه تنها به مفاصل آسیب می رساند، بلکه بر طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله چشم‌ها، پوست، قلب، ریه‌ها و رگ‌های خونی تاثیر می‌گذارد. مراقبت از بک بیمار روماتیسمی یک فعالیت دشوار در منزل است. به طور کلی و از نگاهی دیگر به هر بیماری که باعث التهاب و درد در مفاصل و ماهیچه های بدن گردد روماتیسم گویند. یکی از شایع ترین انواع این بیماری روماتیسم مفصلی است که بر دو نوع التهابی و غیر التهابی تقسیم می‌شود.

خواص زعفران برای روماتیسم در مقاله جداگانه ای بیان شد. زعفران کوهی هم با خواص موجود در آن از گیاهان دارویی است که می‌تواند در درمان بیماری روماتیسم کمک شایان توجهی کند. فرد درگیر با این بیماری ممکن است در فعالیت های ساده مانند غذا خوردن و برداشتن قاشق و چنگال یا نوشتن و برداشتن قم و مداد و یا صحبت کردن و برداشتن تلفن و کارهای روزانه دچار مشکل شود. بنابراین بایستی مورد توجه اعضای خانواده قرار گیرد. مصرف زعفران کوهی طبق توصیه پزشک متخصص و کارشناس گیاهان دارویی می تواند به درمان این بیماری کمک کند.

طریقه مصرف زعفران کوهی

زعفران معمولی را به طرق مختلف از شربت زعفران گرفته تا طعم دهنده غذایی می توان مصرف کرد. اگر چه طریقه مصرف تا حد زیادی به صورت سلیقه ای است اما از آنجایی که پیاز زعفران وحشی به عنوان ماده غذایی مصرف می شود و نه کلاله آن، می توان به روشهای زیر آن را به همراه غذا یا به همراه هر ادویه دیگر طبخ و مصرف کرد.

•  پیاز زعفران را آب پز کرده و سپس به همراه مقداری پیاز تفت داده و میل نمایید.
• به صورت کاملا آب پز به همراه مقداری ادویه و طعم دهنده طبخ و میل شود.
• پیاز آن را به صورت کباب بر روی آتش کباب کرده و میل نمایید.
• پیاز آن به صورت کاملا خام مصرف شود.

 خلاصه

زعفران کوهی از نظر ظاهری شبیه به زعفران معمولی است، اما به لحاظ میوه و نحوه مصرف و خواص درمانی با آن متفاوت می باشد. و صرفا به خاطر شباهت ظاهری به زعفران معروف شده است. البته ممکن است خواص دارویی یکسانی هم در آنها یافت شود اما با توجه به تفاوت رویشگاه دو نوع آن خواص متفاوتی هم طبیعتا دارند.

در بهاران که موسم رویش انواع گیاهان خودرو و ظهور قیامت در دل طبیعت است، به همراه خانواده قدمی چند به دل طبیعت و تفرج گاه های طبیعی بگذارید و از عطر خوش گلهای وحشی که از کیلومترها به مشام می رسد و موجب آرامش جسم و جان می شود لذت ببرید. چون پیازچه این گل در مناطق شهری رشد نمی‌کند و بیشتر در مناطق کوهستانی و آب و هوای مناسب آن رشد می کند.

در هنگام قدم گذاشتن به تفرج گاه ها لطفا به اندازه مصرف خود و خانواده این گیاه را از دل طبیعت برداشت کنید. لطفا دقت کنید که هیچ گاه گیاهان خودروی طبیعت را به نیت فروش در بازار به صورت گسترده از دل طبیعت جدا نکنید. چون با این کار هم آسیب جدی به پوشش گیاهی آن منطقه وارد می شود و هم در سالهای بعد آن منطقه از این گیاهان خالی می شود.

جهت خرید هرگونه محصولات زعفران از طریق فروشگاه زعفران مارکت و یا واتساپ اقدام نمایید.

سوالات متداول زعفران وحشی